İş makineleri içerisinde en çok kullanılan araçlardan olan kepçeler, çeşitli malzemelerin yüklenmesinde, alanların kazınmasında kullanılmaktadır. Traktör gövdesi üzerinde önünde veya arkasında olan bu bileşenle donatılmış olan araçlar malzemeyi alarak bir yerden başka bir yere kısa mesafede taşıyabilir. Kepçenin kazıcı kısmı kullanılarak hendekler, kanallar, inşaat temelleri ve yükleme işlemi gerçekleştirilebilir.
Kepçelerin kullanmış olduğu tırnakların ise aşınmaya karşı yüksek dayanımı olması şarttır. Bunun için korozyon direnci ve kırılmaya karşı mukavemetli olması gerekir.
Aşınma Nedir?
İki malzemenin birbirine temas etmesi ve bir malzemenin diğer malzemeye sürtünmesiyle oluşan kütle kaybına aşınma denir.
Oymalı Aşınma
Uygulanan malzemenin yüzeyinin yüksek gerilim ve çarpma durumlarında, yüzeyden bir parçanın kesilip ya da oyulup kopmasıyla oluşur. Bu işlem esnasında yüksek bir gerilim altında kalan malzemenin yüzeyinde hızlı bir şekilde hasar oluşumu meydana gelebilir.
Oymalı aşınmalar diğer aşınmalara göre çok hızlı bir şekilde meydana geldiğinden dolayı böyle bir olayın gerçekleştiği malzemenin değiştirilerek kullanılması daha ekonomik bir tercih olacaktır.
Bu ihtiyaçları karşılayan malzemelerin başında borlu çelikler vardır. Bunun en önemli nedeni ise ısıl işleme uygun olmasıdır. Düşük alaşımlı olan çelikler sertleşebilirlikteki en büyük artışın 20-40 ppm bor elementi ilavesinden elde edilmiş olduğu için yaklaşık bu miktarlarda (30 ppm) bor elementi ilavesinin sertleşebilirlikte %0.6 Mn, %0.7 Cr, %0.5 Mo veya %1.5 Ni ilavesine eşdeğer artışlar sağladığı görülmüştür.
Kepçelerin kazıyıcı ve yükleyici tırnakları yüksek aşınma ve yüksek korozyon direncinin olmasını zorunlu tutar ve bu sayede ekonomik bir tercihte olabilir. Çünkü tırnaklarda meydana gelecek olan aşınmanın oranı fazla ve malzeme kaybı çok olur.
Doğal olarak da tırnakların ekonomik olarak değerlendirdiğimizde aşınmasının az olması gerekir. Bunun için genelde tercih borlu çeliklerden yana olur. Tırnakların tasarımı ve aerodinamik yapısı da tırnağın ömrü göz önüne alındığında çok önemli bir etkendir.
Toparlayacak olursak kepçeler günlük yaşamda sık gördüğümüz ve ağır işlerde çok fazla ihtiyaç duyulan araçlardır. Bunun için bu araçların dayanıklılığı göz önünde tutulup tercih ona göre yapılır.
Genel çelikler ve takım çelikleri için https://www.tabekcelik.com/ adresinden bize ulaşabilirsiniz.
